07  | Izindaba

Friday, 26 September  2025

Umnyango wezeMfundo nesikweletu sika-R900 million 

Inyunyana ibuza ukuthi izoqhamuka kuphi le mali

 INatu ithi ngo-2022 umnyango wathembisa ukuthi kuzoqashwa othisha bakwaGrade R abawu-500, okungenzekanga

Image

Mthobisi Sithole

INDLALE izinkinga zoMnyango wezeMfundo KwaZulu-Natal kuNgqongqoshe wezeMfundo eyisiSekelo, inyunyana yothisha emhlanganweni oyinguyazane obubanjwe kuleli sonto, online.

I-National Teachers Union (NATU), ikhiphe konke kuNgqongqoshe uNkz Siviwe Gwarube ngezinkinga zemali esifundazweni. Lokhu kuza emuva kokuba uMnyango wezeMfundo uyalelwe ukuba ukhokhe u-R900 million obutshelekwe kweminye iminyango kahulumeni.

Image

NguNgqongqoshe wezeMfundo eyisiSekelo kuzwelonke, uNkz Siviwe Gwarube.

Ukushoda kwemali emnyangweni wezemfundo, kuholele ekutheni kuphazamiseke ukubhalwa kwezivivinyo ngoJuni, kuteleka othisha bethi akusebenzeki, ayikho imali yokugaya amaphepha ezivivinyo okufanele abhalwe ngabafundi.

UMnyango wezeMfundo ukhishelwe isekhula ethi le mali kumele ikhokhwe ngonyaka ozayo kwisabelo-mali sonyaka omusha.

UNobhala weNatu uMnu Mathemba Mabija, uthi kuyaxaka ukuthi uMnyango wezeMfundo KwaZulu-Natal, uzoyikhokha uyithathephi le mali njengoba yatshelekwa kweminye iminyango ngenxa yokuthi uyahluleka ukuphatha imali.

Image

"UNgqongqoshe simtshelile ukuthi ukugqoza kokukhokhwa kwemali yezinsiza ezikoleni, kuyasihlukumeza ngoba akusebenzeki. Othisha bangena ezikweletini betsheleka imali ukuze izikole zikwazi ukusebenza. Silwa nokuthi imali ikhokhwe ngezigatshana ezithile, sifuna imali ikhokhwe yonke uma ikhokhwa ngesikhathi esisodwa," esho.

Batshele ungqongqoshe ukuthi KwaZulu-Natal bawu-3 700 othisha bakwaGrade R abangaqashiwe ngokugcwele, abaneziqu zobuthishela.

Uveze ukuthi owayenguNgqongqoshe wezeMfundo KwaZulu-Natal, uNkk Mbali Frazer wayethembisile ngo-2022, ukuthi kuzoqashwa othisha bakwaGrade-R abawu-500, kodwa akuzange kwenzeke lokho.

Image

"Othisha bakwaGrade-R abayitholi imihlomulo, usizi lwabo lunzima kakhulu. Uhulumeni wayevumelene nezinyunyana zothisha ukuthi othisha bakwaGrade-R abaneziqu zobuthishela, kumele bafakwe kwi-system ngokugcwele, ukuze bathole nemihlomulo. Lokho-ke kuyenzeka kwezinye izifundazwe, kodwa KwaZulu-Natal akwenzeki," esho.

Baveze kungqongqoshe nokuthi bafuna kubuyekezwe imali eyabelwa abafundi ngokohlelo lukahulumeni. Kuthiwa KwaZulu-Natal umfundi ngamunye wabelwa u-R900 kanti ngokohlelo lukazwelonke, kukhishwa u-R1 600.

Image

"Izikole zithola imali ngokwesibalo sabantwana abafunda kuleso sikole. Okusho ukuthi kulesi sifundazwe iyahleshulwa imali yabantwana, abayitholi ngokwendlela umnyango kazwelonke osuke uyabe ngayo," kusho uMabija.

UMnu Muzi Mahlambi okhulumela uMnyango wezeMfundo KwaZulu-Natal, uthe izinyunyana zinelungelo lokubeka izikhalazo zazo kuzwelonke, nokuveza izincomo ukuze ukufunda nokufundisa kuhambe kahle.
mthobisis@ilanganews.co.za

0